علامه شیخ مجتبی قزوینی
استاد محمّد رضا حكيمي در باره عالم ربّاني شيخ مجتبي قزويني ميگويد: -عالم ربّاني و متأّله قرآني، حضرت شيخ مجتبي قزويني خراساني - متوفي 1346 هجري شمسي.- از عالمان جامع و بزرگ و كم مانند اسلام بود. ايشان با جامعيّت ويژه خود در همه علوم اسلامي، توجّهي خاصّ به قرآن كريم داشت. قرآن كريم را سرچشمه همه علوم حقيقي، معارف روحي، اسرار تربيتي، سرّ صعود روحاني و بقاي جاوداني ميدانست. در باره تلاوت قرآن دو دستور بسيار مهم داشت كه در اينجا بيان و تحرير ميشود: يكي تلاوت فجري و ديگري تلاوت عقلي.
در باره تلاوت فجري ميفرمود: خواندن قرآن كريم در پايان سحر و به هنگام طلوع فجر، تأثير خاصّي دارد كه هركس بر آن مواظبت كند به آن آثار ميرسد.در اين باره نظر به آيه: ان قرآن الفجر كان مشهوداً- سوره اءسراء، آيه 78.- براستي كه قرائت فجر هنگام، هماره مشهود بوده است. داشت و ميفرمود: اينكه خداوند ميفرمايد قرآن فجر مشهود و محسوس است و ديده ميشود، به درستي براي من روشن نبود و حقيقت آيه، در هالهاي از ابهام قرار داشت.از اين رو، بر آن شدم كه سحرگاهان قرآن بخوانم و آن را تا طلوع فجر ادامه بدهم. پس از مدّتي حقايقي از آيات بر من آشكار شد كه تحمّل آن دشوار و خارج از طاقت من بود. دريافتم كه معناي آيه اين است كه تلاوت قرآن كريم، در سحر و هنگام طلوع فجر موجب آن ميشود كه حقايق آيات براي انسان مكشوف و محسوس گردد.
از اين رو، آن بزرگوار به شاگردان و دوستداران معارف قرآني به عنوان دستور العمل، توصيه ميفرمودند كه بعد از تهجّد و نماز شب، قرآن تلاوت كنيد و سعي كنيد آن را تا طلوع فجر ادامه دهيد.
آثاري از يافتههاي خويش باز ميگفت كه بايد قدر دانست و از اسرار روحاني شبها و سحرها غافل نبود. و يك روز اين مصرع را خواند: هر شب، شب قدر است اگر قدر بداني. در باره تلاوت عقلي ميفرمود: خواندن قرآن و آيات قرآن بايد با صبر و توجّه و تأمّل باشد. نبايد قرآن را با شتاب بخوانيم - چنانكه در احاديث نيز آمده است - ، حتّي ميفرمود: يك آيه را ده بار بخوانيد، بارها بخوانيد، حتّي ده روز، يك ماه…. و در معاني آن خوب دقّت كنيد تا به حقايق آن برسيد تا آيه در وجود شما جا باز كند، روح شما را تكان دهد و شما را بسازد، يعني تا مرحله فهم درست و دقيق آن و عمل به آن بالا رويد و روحتان، روحي قرآني شود.
تلاوت بايد، تلاوت عقلي باشد نه فقط تلاوت لفظي، يعني تلاوت بايد همراه با صرف زمان و كمال توجّه، تعقّل راستين، در معاني و حقايق آيات آسماني باشد…-
مجله بشارت، سال اوّل، شماره سوّم، ص 20 19.-